Mądre zakupy

1. Zawsze czytaj etykiety

Na etykiecie musi być wymieniony skład produktów, które bierzesz z półki.

Lista składników podawana jest w kolejności od tego składnika, którego jest w produkcie najwięcej, do tego, którego jest najmniej. Dlatego kupując np. sok sprawdź, czy to sok z owoców czy o smaku owocowym – może się bowiem okazać, że pomarańcze, z których rzekomo miał być zrobiony, to tak naprawdę woda i aromaty. Pamiętaj też, że na opakowaniu powinna być informacja o ewentualnych alergenach, które występują w produkcie np. mąka pszenna zawierająca gluten.

2. Zwracaj uwagę, czy wybrany produkt jest tym, który chcesz kupić

Sprawdź koniecznie, czy jest to ser, a nie substytut sera, masło, a nie miks tłuszczowy.

3. Wybieraj produkty zawierające naturalne źródła składników odżywczych

Zawsze lepiej jest kupić cytrynę i dodać ją do herbaty, a nie produkt zawierający sztuczną witaminę C.

4. Wybieraj produkty o wysokiej wartości odżywczej

A więc zawierające jak najwięcej cennych składników odżywczych – najlepiej by było to świeże jedzenie.

5. Unikaj produktów wysoko przetworzonych

Nie kupuj  czipsów, zupek w proszku, herbatek instant. To w nich jest najwięcej substancji dodatkowych.

6. Zwracaj uwagę na wartość energetyczną produktów

Czyli ilość kalorii zawartych w 100 g.

7. Jeśli nie znasz jakiegoś składnika, sprawdź to w godnych zaufania źródłach

Możesz np. ściągnąć sobie na telefon bezpłatną aplikację mobilną „Na talerzu”, „Chemiczne dodatki do żywności” - znajdziesz je w Google Play oraz Apple App Store.

8. Unikaj żywności z konserwantami i barwnikami

To bardzo ważne. Konserwanty i barwniki to sama chemia.

9. Zawsze sprawdź datę ważności produktu

O dacie ważności słyszeli wszyscy. Nie każdy jednak wie, że data ważności w odniesieniu do produktów spożywczych funkcjonuje w postaci terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości (w zależności od trwałości oznaczanego produktu). Niezależnie od tej terminologii jest jedna najważniejsza zasada – to pierwsza informacja, którą należy przeczytać. Dlaczego? Ponieważ często dzieje się tak, że na półkach sklepowych produkty stoją nawet wtedy, gdy data ważności już minęła. A przecież spożycie przeterminowanego produktu może być niebezpieczne dla zdrowia!

10. Zapoznaj się z warunkami przechowywania

Często zdarza się tak, że przechowujesz produkty nie tam, gdzie zaleca producent, a tam gdzie masz miejsce. To błąd! Niewłaściwie przechowywane jedzenie może się zepsuć i zaszkodzić twojemu zdrowiu. Dlatego jeśli widzisz np. napis „przechowywać w suchym i chłodnym miejscu” zastanów się, czy nasłoneczniony parapet na pewno spełnia te kryteria.

11. Dowiedz się, co oznacza skrót GDA

Dzięki wskaźnikowi GDA (z ang. Guideline Daily Amount), oznaczającemu Zalecane Dzienne Spożycie, bez problemu dowiesz się, ile kalorii zawiera dany produkt i jaki procent dziennego zapotrzebowania na energię oraz składniki odżywcze pokrywa jego jedna porcja (te ilości dotyczą dorosłego człowieka prowadzącego średnio aktywny tryb życia). Może się bowiem okazać, że produkt opisywany jako „light” tak naprawdę ma w składzie więcej tłuszczu niż klasyczny, a bezcukrowe wafelki są co prawda bez białego cukru, ale za to zawierają o zbyt dużo węglowodanów.

Kilka zasad:

• skład podawany jest od składnika o największej zawartości w produkcie do tego, o zawartości najmniejszej. Jeśli na pierwszym miejscu pojawia się cukier, od razu odłóż ten produkt,
• wybieraj jak najmniej przetworzone produkty - im krótsza lista składników, tym lepiej. Sięgaj po świeże owoce, warzywa, mięso, jaja, kasze, ryż itd.,
• sprawdzaj zawartość białka - im wyższa jego ilość np. w wędlinie, tym większa pewność, że do jej produkcji wykorzystano mięso wysokiej jakości,
• unikaj produktów z wysoką zawartością cukru, soli, tłuszczy trans,
• unikaj produktów typu "fit" lub "light" - mają obniżoną zawartość tłuszczu (i tym samym kalorii) w porównaniu do produktu standardowego, ale często producent, aby zachować odpowiedni smak produktu w miejsce usuniętego tłuszczu wprowadza do składu cukier lub słodziki,

WAŻNE: Cukier i słodziki mogą występować pod inną nazwą: syrop glukozowo-fruktozowy, fruktoza, dekstroza, galaktoza, glukoza, sacharoza, maltodekstryna, maltoza, mannitol, melasa, sorbitol, słód kukurydziany, sukroza, sukraloza.

• nie wszystkie produkty "bio" i "ekologiczne" są zdrowe i wartościowe - koniecznie przeglądaj ich składy,
• wystrzegaj się produktów "o smaku..." - zawierają substancje chemiczne (aromaty), które mają imitować smak np. czekolady lub owoców (w jogurtach, dżemach). Zawsze sprawdzaj, czy produkt powstał z tego, co sugeruje producent.
• informacje z przedniej strony produktu, nie zawsze pokrywają się z tymi na tylnej etykiecie.

I pamiętaj: jeżeli czytasz etykietę i znajdujesz coś, czego nie jesteś w stanie wymówić, albo nie wiesz co to słowo oznacza, to lepiej poszukaj czegoś innego.

Substancje dodatkowe do żywności

Nie wszystkie „E” są groźne, bo wśród licznych numerów pojawia się także witamina C, czy kwas mlekowy. Choć substancje dodatkowe do żywności stosowane są w niewielkich ilościach, to istnieje zagrożenie ich kumulacji z różnych produktów, czy wywołania reakcji alergicznej. Poniżej przedstawiam krótką listę najniebezpieczniejszych substancji dodatkowych do żywności (można wpisać w telefon i korzystać z tej ściągi na zakupach):

• E 123 Amarant: nasila objawy astmy. Ustalono związek pomiędzy pojawieniem się guzów nowotworowych a spożyciem żywności z amarantem u szczurów.
• E 620 Glutaminian sodu: wywołuje syndrom chińskiej restauracji (ból głowy, mdłości, kołatanie serca, pocenie się).Jego często spożycie jest powiązane z występowaniem nadwagi.
• E 249, E 250 Azotyn potasu i sodu: jest prekursorem rakotwórczych nitrozoamin. Może wywołać mdłości, zawroty i bóle głowy.
• E 211 Benzoesan sodu: może nasilać objawy u astmatyków i alergików, oraz podrażniać przewód pokarmowy.
• E 220 dwutlenek siarki: u chorych na astmę może powodować problemy w oddychaniu.
• E 320 BHA: powoduje zaburzenia pracy wątroby, nerek, żołądka i tarczycy. Zmniejsza krzepliwość krwi, niekorzystnie wpływa na płodność.
• E 321 BHT: może wywołać pokrzywkę, zapalenie skóry, przewlekłe zmęczenie. Istnieją przesłanki świadczące o tym, iż może wywoływać nowotwory wątroby.